Ukhuthaza osomabhizinisi abansundu ukuthi baxhasane
I-XHOKO Car Wash ibhizinisi lika Mnu Mmeli Biyela eliku-Drakensberg Drive e-Barry Hertzog Park eNewcastle.
Lelibhizinisi waliqala emagcekeni omuzi wakhe ngo 2013 ngenxa yothando ayenalo lokuwasha izimoto zakhe, nangenxa yokuzwa abantu ababehlale belincoma ikhono lakhe.
“Ngalisungula ngisafundisa leli bhizinisi, yingakho umfana wami nomngani wakhe kwakuyibona ababeliqhuba ngaleso sikhathi. Kuthe uma sebephindela ezikoleni, ngalivala ngoba ngangingasenabo abantu bokusebenza.”
Ngo 2019, walivusa futhi emva kokuthatha umhlalaphansi. “Ngenkathi sengibuya okwesibili, ngase ngazi ukuthi kumele ngenzeni. Ngafaka izikhangiso kwi-social media ukwazisa amakhasimende ethu ukuthi sesibuyile. Ngakha nompheme egcekeni ukwenzela ukuthi abantu bahlale endaweni epholile uma sisawasha izimoto zabo.”
UMnu Biyela uyakuveza ukuthi namanje usasebenza nomndeni wakhe kuleli bhizinisi le-car wash. “Ngoba kwakuyimina onolwazi olunzulu lokuwasha izimoto, ngaqinisekisa ukuthi ngiyabaqeqesha bonke emndenini wami ukuze kuthi noma ngingekho okwesikhashana, umsebenzi usale uqhubeka.”
Uyakugcizelela ukubaluleka kokwesekwa umndeni uma usebhizinisini. “Mina uma ngifuna ukwenza noma yini ephathelene nebhizinisi, ngiqale ngixoxe nonkosikazi wami kuqala. Uma evumelana nami, ngibe sengiqhubeka-ke ngoba ngisuke sengazi ukuthi uyangeseka.”
Njengoba esenesikhathi eside ewenza lo msebenzi, uMnu Biyela uyazazi izikhathi lapho beba matasa kakhulu khona. “Umsebenzi uba mningi kakhulu ehlobo nangemuva kwezimvula, kodwa ebusika uyehla ngoba alini kakhulu. Sisebenza kakhulu futhi ngezimpelasonto ngoba abantu basuke beya emicimbini, noma benezindlela abazithathayo.”
Nakuba i-Xhoko’s Car Wash iphumelele namhlanje, uMnu Biyela uyasho ukuthi udlule ezintweni eziningi ebezimkhathaza emsebenzini wakhe. “Miningi imithetho ebuye isivimbele thina bantu abansundu ukuthi sihwebe ngokukhululeka. Iningi lethu sikhulele emalokishini lapho ubukwazi ukuhweba wenze ibhizinisi lakho noma ikuphi, noma inini. Kuthe uma sesifika ezindaweni ezingama-suburbs, sahlangabezana nemithetho exakile ebonakalayo ukuthi kuqondwe ngayo ukucindezela umuntu onsundu, okugcina elivala ibhizinisi lakhe. Kodwa noma kunjalo, siyaphikelela siya phambili.”
UMnu Biyela unezinhloso ezinkulu ngebhizinisi lakhe. “Eminyakeni emibili ezayo, ngiyafisa ukuyibona i-Xhoko’s Car Wash isiyindawo lapho abantu behlangana khona, bose inyama uma bethanda, noma bazishayele umculo bazijabulise. Ngiyafisa futhi nokusungula i-flea market kulendawo lapho osomabhizinisi abansundu bezokhangisa badayise khona izimpahla zabo.”
Uyabakhuthaza osomabhizinisi abansundu ukuthi babambisane ukuze bakhule. “Thina lapha e-car wash siyaqinisekisa ukuthi sisebenza nosomabhizinisi abansundu njalo. Insipho yokuwasha izimoto ngiyithenga kusomabhizinisi onsundu ngoba ngifisa ukumbona edlondlobala eya phambili. Yikona okusemqoka kimina ngoba nami abantu abaningi bayangeseka futhi bayangethemba ngezimoto zabo. Basuka kuzo zonke izindawo ezakhele iNewcastle, bezowasha izimoto zabo lapha. Ngakho nami kumele ngikudlulisele phambili kwabanye lokhu kwesekwa engikutholayo.”
Ekhuthaza abantu abasha, uMnu Biyela uthe abangalilahli ithemba noma ngabe isimo sibukeka sisimbi kanjani. “Abantu abasha kufanele baqede isikole kuqala ngaphambi kokujaha ukusebenza. Bawaqale futhi namabhizinisi abo amancane ukuze bathole imali.
“Bakhumbule futhi ukuthi umsebenzi uyagadwa. Ukuba nebhizinisi akusho ukuthi kumele ube u ‘basi’ okhombayo kuphela. Bamba iqhaza ebhizinisini, wazi konke ngalo. Phatha kahle namakhasimende akho. Uma kunento angagculisekile ngayo, qinisekisa ukuthi uyayixazulula ngokushesha angaze adikibale ahambe.”
UMnu Biyela ubonga kakhulu emphakathini wase Newcastle ngokubeseka yonke le minyaka. “Engikwaziyo ukuthi uma senza umsebenzi wethu, siyawenzisiza, ngobuqotho nangokuzimisela. Engibona ukuthi yikho okwenza amakhasimende ethu abuye ephindelela ezowasha izimoto kithina.”
